Phân Tích Hành Vi Bất Thường Ở Chó: Dấu Hiệu, Nguyên Nhân Và Cách Khắc Phục

Chó không chỉ là thú cưng, mà còn là một thành viên thân thiết trong gia đình. Chúng có cảm xúc, suy nghĩ và cách thể hiện riêng biệt – đôi khi rất giống con người. Tuy nhiên, không phải lúc nào chú chó của bạn cũng hành xử “đúng mực”. Có những lúc chó bỗng dưng sủa cả đêm, run rẩy, gầm gừ với người thân, hoặc có những hành vi kỳ lạ khiến bạn lo lắng không yên.

Hành vi bất thường ở chó là một chủ đề quan trọng nhưng lại thường bị xem nhẹ. Trên thực tế, những biểu hiện “lạ” có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của các vấn đề về tâm lý, thể chất hoặc môi trường sống không phù hợp. Hiểu được nguyên nhân và cách xử lý những hành vi này không chỉ giúp chó sống khỏe mạnh, hạnh phúc hơn mà còn tăng cường mối quan hệ giữa bạn và người bạn bốn chân trung thành.

Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng phân tích chi tiết các biểu hiện hành vi bất thường ở chó, lý do đằng sau mỗi hành vi, mức độ nghiêm trọng, và cách can thiệp phù hợp.

---

1. Thế Nào Là Hành Vi Bất Thường Ở Chó?

Không phải mọi hành động “lạ” đều là bất thường. Mỗi giống chó đều có những đặc điểm tính cách riêng, một số hành vi có thể là bản năng hoặc phản ứng tạm thời trước môi trường. Tuy nhiên, hành vi bất thường là những hành vi:

• Xuất hiện đột ngột hoặc khác biệt rõ rệt so với thói quen trước đó

• Lặp đi lặp lại nhiều lần không kiểm soát được

• Ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc sinh hoạt hằng ngày của chó và gia đình

• Không thể giải thích bằng nguyên nhân cụ thể trong thời gian ngắn

Ví dụ: một chú chó thường ngày ngoan ngoãn bỗng trở nên phá phách, sủa liên tục, hoặc tự làm đau bản thân bằng cách cắn đuôi, liếm chân đến rách da – đó là biểu hiện của hành vi bất thường.

---

2. Những Dạng Hành Vi Bất Thường Phổ Biến Ở Chó

2.1. Sủa nhiều, tru hú liên tục

Chó thường sủa để giao tiếp, báo động hoặc bày tỏ cảm xúc. Tuy nhiên, khi chó sủa không lý do, tru hú vào ban đêm hoặc gầm gừ liên tục, đây có thể là dấu hiệu của lo âu, căng thẳng, hoặc vấn đề về sức khỏe.

2.2. Cắn phá đồ đạc, tự làm đau bản thân

Nếu chó thường xuyên cắn dép, gặm bàn ghế, gặm đuôi hoặc liếm chân đến rách da, đây là biểu hiện rõ ràng của việc thiếu vận động, chán nản, hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) ở chó.

2.3. Run rẩy, trốn tránh hoặc đái dầm

Những biểu hiện này thường cho thấy chó đang sợ hãi, bị sốc tâm lý hoặc gặp chấn thương tinh thần trong quá khứ. Một số chó từng bị bỏ rơi, bạo hành sẽ có xu hướng sợ người lạ hoặc giật mình với tiếng động lớn.

2.4. Thay đổi thói quen ăn uống, ngủ nghỉ

Bỏ ăn, ngủ li bì, kêu đêm hoặc không còn hứng thú với các hoạt động từng yêu thích là dấu hiệu cho thấy chó đang gặp vấn đề nghiêm trọng – có thể là bệnh lý hoặc tâm lý.

2.5. Đi vòng tròn, nhìn chằm chằm vào tường

Những hành vi kỳ quặc như đi vòng tròn, nhìn vào khoảng không hoặc sủa vào khoảng không có thể xuất phát từ rối loạn thần kinh, đau đầu, hoặc bệnh lý não bộ ở chó già.

---

3. Nguyên Nhân Gây Ra Hành Vi Bất Thường Ở Chó

3.1. Căng thẳng và lo âu

Đây là nguyên nhân phổ biến hàng đầu. Chó có thể lo âu khi:

• Bị tách khỏi chủ nhân (hội chứng lo âu chia ly)

• Có thay đổi trong môi trường sống: chuyển nhà, có thêm thú cưng mới, tiếng ồn lớn, người lạ xuất hiện

• Không có thời gian tương tác với con người

Lo âu kéo dài sẽ khiến chó có những hành vi tiêu cực để tự trấn an, như cào cửa, tru hú, cắn đồ vật.

3.2. Thiếu vận động và kích thích trí não

Chó là loài có nhu cầu vận động cao. Nếu bị nhốt trong nhà quá lâu, không được đi dạo, không được chơi đùa hoặc thử thách trí tuệ, chó sẽ sinh ra các hành vi phá hoại hoặc lặp đi lặp lại như quay vòng, liếm chân, nhai lông.

3.3. Đau đớn hoặc bệnh lý

Một số bệnh có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi của chó:

• Bệnh ngoài da: ngứa khiến chó gãi, cắn liên tục

• Bệnh tai, răng miệng: đau khiến chó gầm gừ khi bị đụng vào

• Rối loạn thần kinh, động kinh, viêm não: khiến chó quay vòng, mất phương hướng

• Bệnh tiêu hóa, suy thận, ung thư: khiến chó mệt mỏi, bỏ ăn

3.4. Rối loạn tâm thần và tuổi già

Chó già có thể mắc hội chứng suy giảm nhận thức (Canine Cognitive Dysfunction), tương tự Alzheimer ở người. Chúng dễ lạc hướng, ngủ ngày thức đêm, quên nơi đi vệ sinh hoặc mất dần khả năng nhận biết chủ nhân.

3.5. Di truyền và đặc điểm giống

Một số giống chó có xu hướng phát triển các rối loạn hành vi hơn các giống khác. Ví dụ:

• Chó Border Collie dễ mắc chứng OCD nếu không được vận động đủ

• Chó Chihuahua thường dễ lo âu, sủa nhiều

• Chó Husky cần nhiều tương tác, dễ phá phách nếu bị bỏ một mình

---

4. Cách Phân Biệt Mức Độ Nghiêm Trọng

Không phải hành vi bất thường nào cũng nguy hiểm, nhưng cần phân biệt rõ:

---

5. Cách Khắc Phục Hành Vi Bất Thường Ở Chó

5.1. Tăng cường tương tác và vận động

Hãy đảm bảo chó được đi dạo ít nhất 30 phút mỗi ngày. Tùy vào giống chó, bạn có thể tăng cường các hoạt động thể lực như chạy bộ, ném bóng, kéo co. Ngoài ra, các trò chơi trí tuệ như tìm đồ ăn, giải đố bằng đồ chơi sẽ giúp kích thích tinh thần chó hiệu quả.

5.2. Tạo thói quen sinh hoạt ổn định

Chó rất nhạy cảm với sự thay đổi. Hãy duy trì giờ ăn, giờ đi dạo, nơi ngủ và môi trường sống ổn định. Tránh để chó bị sốc với các thay đổi đột ngột như chuyển nhà, đón thêm thú cưng mới hay rút ngắn thời gian chơi cùng.

5.3. Sử dụng đồ chơi giải trí

Các loại đồ chơi gặm nhấm, trò chơi nhồi đồ ăn hoặc thảm tìm mồi giúp chó giải tỏa năng lượng và tránh cảm giác buồn chán. Điều này đặc biệt quan trọng với chó phải ở nhà một mình lâu.

5.4. Huấn luyện hành vi tích cực

Sử dụng phương pháp huấn luyện tích cực (Positive Reinforcement) để tăng cường hành vi tốt. Thay vì la mắng, hãy thưởng khi chó hành xử đúng, và dùng âm thanh hoặc hiệu lệnh rõ ràng để hướng dẫn.

5.5. Khám sức khỏe định kỳ

Hãy đưa chó đi khám định kỳ 6 – 12 tháng/lần để phát hiện sớm các bệnh lý có thể ảnh hưởng đến hành vi. Nếu hành vi bất thường đi kèm với triệu chứng thể chất, cần đến bác sĩ thú y ngay.

5.6. Tham khảo chuyên gia hành vi

Trong những trường hợp phức tạp, bạn nên tìm đến chuyên gia về hành vi động vật. Họ sẽ quan sát, đánh giá cụ thể và xây dựng kế hoạch điều chỉnh hành vi phù hợp với từng cá thể chó.

---

6. Kết Luận

Hành vi bất thường ở chó không chỉ là chuyện “lạ” mà còn là tiếng kêu cứu thầm lặng của người bạn bốn chân. Bằng cách quan sát, lắng nghe và thấu hiểu, bạn có thể kịp thời phát hiện vấn đề và hỗ trợ chú chó của mình một cách hiệu quả.

Đừng xem nhẹ bất kỳ thay đổi nào trong hành vi của chó, dù là nhỏ nhất. Đó có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy chó đang chịu đựng điều gì đó không ổn. Và đôi khi, chỉ cần một chút kiên nhẫn, yêu thương và điều chỉnh nhỏ, bạn có thể giúp chó trở lại trạng thái vui vẻ, khỏe mạnh như trước.

Hãy là người bạn đồng hành, là “người hiểu chó” – không chỉ khi chúng vẫy đuôi, mà cả khi chúng cần được thấu hiểu nhất.